Góra Elbrus – popularna i bardzo niebezpieczna. Co trzeba o niej wiedzieć?

Elbrus, czyli najwyższy szczyt Kaukazu przez niektóre osoby uznawany jest za najwyższy szczyt Europy. Inni z kolei twierdzą, że góra ta należy już do Azji. Mimo że spory w tej kwestii nie milkną, to bez wątpienia jest to miejsce, które alpiniści często odwiedzają. Choć góra ta jest popularna wśród tej grupy, to nie należy zapominać o tym, że jest również bardzo niebezpieczna. Co trzeba o niej wiedzieć? Podpowiadamy.

Jaką wysokość ma Elbrus?

Przyjęło się mówić, że Elbrus ma 5642 m n.p.m. Ta wysokość odnosi się jednak do zachodniego wierzchołka tej góry. Jej wschodniej wierzchołek jest o metr niższy. Co ciekawe, jako pierwszy wysokość Elbrusu zmierzył właśnie polski astronom Wincenty Wiszniewski, który podczas zaborów pracował w Rosji. Wówczas ustalił, że góra ta ma 5422 m n.p.m. Jak na rok 1813, obliczenia to były dość dokładne, a Wiszniewski niewiele się pomylił.

Wierzchołki wygasłego wulkanu: zachodni 5642 m n.p.m. i wschodni 5621 m n.p.m.

Słowo Elbrus pochodzi z języka perskiego i oznacza dwugłową górę. Niektóre źródła tłumaczą ten wyraz jako „wysoka góra” lub jako błyszczący. Wszystkie te określenia dobrze oddają to, jakim szczytem jest Elbrus. Ze względu na to, że duża część góry pokryta jest lodowcami, można powiedzieć, że jest ona błyszcząca. Dodatkowo Elbrus to tak naprawdę dwa wierzchołki wygasłego wulkanu. Zachodni wierzchołek tego kaukaskiego szczytu ma 5642 m n.p.m. a wschodni 5621 m n.p.m. Wieczny śnieg występuje tu na wysokości około 3700 – 4000 m n.p.m. Wierzchołek wschodni i zachodni oddzielony jest przez płaskie siodło o wysokości około 5300 m n.p.m. 

Elbrus zaliczany jest do gór wulkanicznych. Oznacza to, że jest szczytem starowulkanu, który szacuje się, że powstał około 2,5 miliona lat temu. Ostatni raz zanotowana aktywność tego wulkanu miała miejsce około pierwszego wieku naszej ery. Z tego powodu na szczycie Elbrusu znajduje się krater o średnicy około 250 m, w przypadku którego do dzisiaj obserwuje się aktywność post-wulkaniczną. Oznacza to, że na szczycie tej góry zdarzają się wypływy lawy czy wyrzuty gazów takich jak siarkowodór. Starowulkanem jest także góra Demawend, która choć położona jest w paśmie Elbrus, nie ma nic wspólnego z górą znajdującą się na terenie Kaukazu, ponieważ Demawend to najwyższy szczyt Iranu, który mimo tego, że ma aż 5160 m n.p.m. to uznawany jest za dość łatwą do zdobycia górę.

Elbrus – najwyższa góra Europy czy Azji?

Elbrus jest najwyższym szczytem Rosji. Jednak co do tej góry Kaukazu istnieją sprzeczne dane dotyczące jej położenia. Niektórzy twierdzą, że Elbrus to najwyższy szczyt Europy, inni z kolei uważają, że góra ta leży już w Azji. Wszystko zależy od interpretacji przebiegu granicy Europa-Azja. Niektórzy wspinacze twierdzą, że Elbrus leży na kontynencie europejskim. Dlatego choć teoretycznie Elbrus może być zaliczany do Korony Ziemi jako najwyższy szczyt Europy, to w praktyce tytuł ten należy do Mont Blanc. Przyjęło się, że najwyższym szczytem Europy jest więc szczyt znajdujący się w Alpach, czyli Mont Blanc o wysokości 4807 m n.p.m.

W skład jednej z wersji Korony Ziemi wchodzi dziewięć szczytów: Elbrus (5642 m n.p.m.), Mont Blanc (4808 m n.p.m.), Górę Kościuszki (2230 m n.p.m.), Puncak Jaya (4884 m n.p.m.), Masyw Vinsona (4892 m n.p.m.), Mount Everest (8848 m n.p.m.), Aconcagua (6961 m n.p.m.), Denali (6190 m n.p.m.) i Kilimandżaro (5895 m n.p.m.).

Elbrus 5642 m – zdobywcy szczytu

Najprawdopodobniej pierwszym zdobywcom wschodniego sczytu Elbrusa był Killar Chaszirow. Atak szczytowy przeprowadził 22 Lipca 1829 roku. Zachodni szczyt z kolei został zdobyty 20 lipca 1874 roku. W skład wyprawy, która tego dokonała wchodziły następujące osoby: Frederick Gardiner, Craufurd F. Grove, Horace Walker oraz Peter Knubel. Jeśli chodzi o Polaków, którzy zdobyli Elbrusa to pierwszym Był Jerzy Rudnicki i dokonał tego w 1956 roku. Do tej pory na szczyt ten wjechano już między innymi motocyklem, a także samochodem terenowym. 

Szczyt ten nie jest trudny technicznie do zdobycia. Z tego powodu w czasach Związku Radzieckiego wyprawy na tę górę były dość powszechne i uznawane za masową formę rozrywki. Mimo wszystko jednak warto pamiętać, że jest to wysoki szczyt, który pochłonął życie niejednej osoby. Panują na nim zmienne warunki pogodowe, które połączeniem z brakiem doświadczenia na przykład w 1936 roku doprowadziły do śmierci kilkudziesięciu osób biorących udział w jednej z wypraw na ten szczyt.

Co ciekawe, 21 sierpnia 1942 na zachodnim wierzchołku Elbrusa Niemcy umieścili nazistowskie. W odpowiedzi na to działanie w lutym 1943 r. Rosjanie wyparli wojska hitlerowskie i umieścili na Elbrusie flagi sowieckie.

Wyprawa na Elbrus

Osoby, które chciałyby zdobyć szczyt Elbrusa powinny dobrze przygotować się do takiej wyprawy. Warto wiedzieć, że zarówno na wierzchołek zachodni, jak i wschodni prowadzi wiele dróg, lecz tylko dwie z nich są stosunkowo bezpieczne i najczęściej wybierane ze względu na to, że są wolne od szczelin lodowych. Najbardziej popularną trasą na Elbrusa jest ta, która obejmuje dojście z Azau znajdującego się w górnej części Doliny Bakan za wsią Tesco. Właśnie w tym miejscu znajdziemy dolną stację kolejki linowej, którą możemy przedostać się do stacji Garabashi na wysokość 3832 m n.p.m

Jeżeli nie chcemy korzystać z kolejki linowej, wówczas możemy dostać się do stacji MIR na wysokość 3458 m n.p.m., a dalej do Beczek na wysokość 3800 m n.p.m. wyciągiem krzesełkowym. Osoby, które nie chcą korzystać z kolejki, mogą pokonać trasę wzdłuż jej przebiegu pieszo, co ma swoje plusy, ponieważ możemy stopniowo się aklimatyzować. Pułap około 4000 m n.p.m. zdobywa się tutaj więc praktycznie bez wysiłku.

W Garabashi warto przenocować, aby mieć siły na dalszą część wyprawy. Tutaj w beczkach po paliwie rakietowym znajdziemy noclegownie, a także kilka innych niedokończonych budynków. Śpimy tutaj więc w beczkach, a właściwie w cysternach po paliwie zaadaptowanych na noclegownie. Przerwy są ważne, aby miała miejsce aklimatyzacja.

Dalej trasa biegnie koło pozostałości dawnego schronu Priuta (4200 m n.p.m.), które niegdyś było najwyżej położonym schroniskiem na Kaukazie. Dalej należy minąć skały Pastuchowa na wysokości 4700 m n.p.m., potem przejść na lewo wokół skał wschodniego wierzchołka bezpośrednio na siodło pomiędzy dwoma szczytami. W tym momencie większość wspinaczy kieruje się w lewo na wierzchołek zachodni. Następnie należy udać się drogą od przełęczy Sedlowina na wierzchołek.